ΤΟ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΥ ΌΡΑΜΑ ΤΟΥ ΦΩΤΕΙΝΟΎ ΣΤΑΥΡΟΎ ΚΑΤΑ ΤΙΣ ΠΗΓΕΣ
Abstract
Θέμα του άρθρου είναι το ζήτημα της ιστορικότητας του περίφημου
όραματους του Μεγάλου Κωνσταντίνου, την παραμονή της μάχης της Μιλβίας γέφυρας (27
Οκτωβρίου 312): δηλαδή του φωτεινού σταυρού, που σχηματιζόταν με τα ελληνικά γράμματα Χ
– Ρ και την επιγραφή «εν τούτω νίκα» (στα λατινικά : Hoc Signo Victor Eris). Δεδομένο είναι,
ότι αυτή η ειδική εμφάνιση εμφανίζεται διαφορετικά στις πηγές. Έτσι και η απαντήση στα
ερωτήματα: τί πραγματικά είδε ο Κωνσταντίνος, είχε ένα όραμα σε ένα όνειρο ή ήταν
πραγματικότητα, ήταν αυτό το όραμα εντελώς φυσικό ή υπερφυσικό, παραμένει προκλητικά
ανοιχτό. Σύμφωνα με τις πηγές, ο πραγματικός χαρακτήρας του οράματος δεν μπορεί να
προσδιοριστεί πλήρως, έτσι ώστε το σύνολο των αφηγήσων τους, από ιστορική άποψη, θα
μπορούσε να απορριφθεί ως μη επαρκώς θεμελιωμένο. Ωστόσο, εκτός από τον καθορισμό της
ιστορικότητας των γεγονότων, είναι απαραίτητη η δημιουργία μίας «επιχειρηματολογικής»
σχέσης μεταξύ της «θεοσημείας» και της προσωπικής άποψης του Κωνσταντίνου και της
εμπειρίας του.
References
Ευσεβίου Καισαρίας, Άπαντα τα έργα, τομ. 3, (Εκκλησιαστική ιστορία), Θεσσαλονίκη
1978: Πατερικαί εκδόσεις «Γρηγόριος Παλαμάς».
Ευσεβίου Καισαρίας, Άπαντα τα έργα, τομ. 4, (Είς τον Βίον), Θεσσαλονίκη 1982:
Πατερικαί εκδόσεις «Γρηγόριος Παλαμάς».
Zosime, Histoire Nouvelle, II, (ed., François Paschoud), Paris 1971 =
http://aphgcaen.free.fr/conferences/ym/moddocs.htm 01.04.2015.
Лактанције, О смрти прогонитеља (Lactantius, De mortibus persecuturum),
Београд: Висока школа – Академија Српске православне цркве 2011.
Migne, J.-P., Patrologia cursus completus. Series graeca (= PG), vol. 96, Paris 1891,
(Ιωάννου Δαμασκηνού, Sancti Artemii Passio).
Migne, J.-P., Patrologia cursus completus. Series graeca (= PG), vol. 85, Paris 1857,
(Γελάσιος Κυζικηνός, Σύνταγμα των εν Νικαία κατά την Σύνοδον πραχθέντων).
Nazarije, XII Panegyrici Latini, http://www.archive.org/stream/xiipanegyricila
02baehgoog#page/n3/mode/2up 15.04.2015.
Σωζομένος, Εκκλησιαστική ιστορία, I, 3. http://www.newadvent.org/fathers/
26021.htm 25.01.2015.
Σωκράτης Σχολαστικός, Εκκλησιαστική Ιστορία, I, 1,2 =
http://el.wikisource.org/wiki/Εκκλησιαστική_Ιστορία_(Σωκράτη_Σχολαστικού)/Βιβλίο_1 ,
22.04.2015.
Βασικά έργα
Алфелди, Андреас (2002): „Ухваћен у таму сујеверја“ (στην συλογή των
εργασιών: Војсковођа, цар, светац). Ниш: Просвета Ниш.
Болотов, Василије (2010): Историја цркве у периоду васељенских сабора (Црква
и држава, црквено уређење). Краљево: Епархијски управни одбор Епархије жичке.
Burkhart, Jakob (2006): Doba Konstantina Velikog. Sremski Karlovci – Novi Sad:
Izdavačka knjižarnica Zorana Stojanovića.
Weiss, Peter (1993): Die Vision Constantins, in Jochen Bleicken (ed.), Colloquium
aus Anlass des 80. Geburtstages von Alfred Heuss, [Frankfurter Althistorische Studien 13],
Kallmünz.
267
Weiss, Peter (2003): „The Vision of Constantine“, Journal of Roman archaelogy 16
(2003), 237-259.
Girardet, Κlaus Martin (2010): Der Kaiser und sein Gott. Das Christentum im
Denken und in der Religionspolitik Konstantin des Grossen. Millenium-Studien Nr. 27, Berlin-
New York.
Demandt, Alexander (2007): Konstantin der Grosse. Mainz am Rhein 2007: Philipp
von Zabern Verlag.
Живковић, Ивица (2002): „Ухваћен у таму рационализма“ (στην συλογή των
εργασιών: Војсковођа, цар, светац). Ниш: Просвета Ниш.
Jedin, Hubert (1972): Velika povijest Crkve (tom I). Zagreb: Biblioteka centra za
koncilska istraživanja, dokumentaciju i informacije Kršćanska sadašnjost.
Καραστάθης, Κώστας (2012): Μέγας Κωνσταντίνος – κατηγορίες και αληθεία.
Αθήνα: Εκδόσεις Άθως.
Cullmann, Oscar (1980): Χριστός και χρόνος. Αθήνα: Κέντρο Βιβλικών Μελετών
Άρτος ζωής.
Lenski, Noel (2008): Evoking the Pagan Past: Instinct divinitatis and Constantine`s
Capture of Rome, [Jurnal of Late Antiquity, Volume 1, Number 2, (2008)]
http://www.academia.edu/2489964/Evoking_the_Pagan_Past_Instinctu_Divinitatis_and_Const
antines_Capture_of_Rome 20.02.2014.
Мајендорф, Јован (1985): Бог у историји (Теолошки погледи 1-3). Београд:
„Православље“ – Новинско-издавчка установа Српске патријаршије.
Μεταλληνού, Γεώργιος (2007): Κωνσταντίνος ο Μέγας και η ιστορική αλήθεια,
http://users.uoa.gr/~nektar/orthodoxy/tributes/gewrgios_metallhnos/constantine_and_
historical_truth.htm 20.10.2015.
Мирковић, Лазар (1961): Хеартологија. Београд: Свети архијерејски синод
Српске православне цркве.
Паланк, Ж. Р. (2002): „Поступно преобраћење“ (στην συλογή των εργασιών:
Војсковођа, цар, светац). Ниш: Просвета Ниш.
Percival, Jack (2008): On the Question of Constantine’s Conversion to Christianity.
Dickson College 2008.
http://cliojournal.wikispaces.com/On+the+Question+of+Constantine’s+Conversion+t
o+Christianity 20.06.2015.
Сајловић, М. (2011 a): Милански едикт у контексту реформи III и IV века.
Београд: Висока школа – Академија Српске православне цркве за уметност и
консервацију 2011.
Сајловић, М. (2011 b): Поимање историје апостола Павла (Српска теологија
данас 2010). Београд: Институт за теолошка истраживања Православног богословског
факултета 2011.
Στεφανίδου, Βασιλείου (1990): Εκκλησιαστική ιστορία. Αθήναι: εκδοτικός οίκος
«Αστήρ».
Franchi, Roberta (2013): „Constantine and Helena in the ecclesiastical historians:
between dreams and visions“ (στην συλογή των εργασιών: Свети цар Константин и
хришћанство, том I). Ниш: Центар за црквене студије.
Χρήστου, Παναγιώτης (1987): Ελληνική πατρολογία, (τομος Γ’). Θεσσαλονίκη:
Πατριαρχικόν Ίδρυμα Πατερικών Μελετών.
Шмеман, Александар (2002): „Победа хришћанства“ (στην συλογή των
εργασιών: Војсковођа, цар, светац). Ниш: Просвета Ниш.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
a) Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution License that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
b) Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
c) Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access).
