Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ Ε΄ ΤΟΜΟΥ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ ΡΑΛΛΗ ΚΑΙ ΠΟΤΛΗ ΣΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΕΦΑΛΟΥ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ
Abstract
Το ζήτημα του αυτοκεφάλου της μητρόπολης Μαυροβουνίου, τις τελευταίες
δεκαετίες, αποτελεί φλέγον θέμα στους κόλπους της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Οι οπαδοί του
αυτοκεφάλου χρησιμοποιούν στα κείμενά τους ως επιχείρημα το έργο των καθηγητών Ράλλη και
Ποτλή, και συγκεκριμένα τον Ε΄ τόμο του Συντάγματος, όπου η μητρόπολη Μαυροβουνίου
χαρακτηρίζεται ως αυτοκέφαλη.
Οι δύο Αθηναίοι καθηγητές, Γεώργιος Ράλλης και Μιχαήλ Ποτλής, μετά την
απελευθέρωση του υπόδουλου ελληνικού έθνους από τους Οθωμανούς, για τις ανάγκες του
νεοϊδρυθέντος κλάδου του Εκκλησιαστικού δικαίου της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου
Αθηνών αλλά και για τους ειδικούς ερευνητές και αναγνώστες, συντάσσουν ένα περίφημο εξάτομο
έργο: το «Σύνταγμα». Το έργο αυτό στην συνέχεια αποτέλεσε μοναδική πηγή στο επιχείρημα του
επισκόπου Ζάρας και Ιστρίας, Νικόδημου Μίλας, στη συγγραφή του κειμένου περί αυτοκεφάλου
της μητροπόλεως Μαυροβουνίου στο νομικό του έργο, το «Κανονικό Δίκαιο».
Το όνομα επισκόπου Ζάρας και Ιστρίας συνδέεται και με την συγγραφή του Συντάγματος
της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας στο Μαυροβούνιο και του Συντάγματος του Εκκλησιαστικού
δικαστηρίου στο Μαυροβούνιο, στα οποία η μητρόπολη αναφέρεται ως αυτοκέφαλη.
Σκοπός της μελέτης αυτής είναι η εξέταση και η ανάλυση των σχέσεων και επιδράσεων
ανάμεσα στα κείμενα: το «Σύνταγμα Ε΄» τόμος των καθηγητών Ράλλη και Ποτλή και του
«Κανονικού Δίκαιου» του επισκόπου Νικοδήμου Μίλας.
References
Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Αγγελόπουλος Α. (1967a), Πέτρος Α΄ Μητροπολίτης Μαυροβουνίου, Θρησκευτική και
Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος Ι. Αθήνα.
Αγγελόπουλος Α. (1967b), Πέτρος Β΄ ο Νιέγος, Θρησκευτική και Ηθική
Εγκυκλοπαίδεια, τόμος Ι. Αθήνα.
Γόνης Δ. (2001). Ιστορία των Ορθοδόξων Εκκλησιών Βουλγαρίας και Σερβίας. Αθήνα:
Αρμός.
Κατσαροπούλου Μ. (2004). Ιστορία του Μαυροβουνίου - Από το συνέδριο του
Βερολίνου μέχρι το τέλος του Α΄ Παγκόσμιου πολέμου. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Βάνιας.
Λόης Γεώρ. Νεκ. (2012). Εξαρχία Βουλγαρική. Μεγάλη Ορθόδοξη Χριστιανική
Εγκικλοπαίδια (ΜΟΧΕ), τόμος 7, Αθήνα, σσ. 177-178.
Λόης Γεώρ. Νεκ. (2017). Ιστορίας της Σερβίας. Πολιτική και Εκκλησιαστική, Έννοια,
Αθήνα.
Λόης Γεώρ. Νεκ. (2008), Το εκκλησιαστικό καθεστώς της Μητροπόλεως
Μαυροβουνίου από την διακοπή της λειτουργίας του Πατριαρχείου Πεκίου (1766) έως της
ανασυστάσεως αυτού (1920). Εκκλησιολόγος. Πάτρα.
Παντελεήμονας Ροδόπουλος Μητροπολίτης (2008), Το Αυτοκέφαλο εις την
Ορθόδοξον Εκκλησίαν και ο τρόπος ανακηρύξεώς του. Η Ορθόδοξος Εκκλησία εις το
Μαυροβούνιον, Μελέται Β΄. Νομοκανονικά – Ιστορικοκανονικά και άλλα, ΠΙΠΜ,
Θεσσαλονίκη, σσ. 297-304.
Ράλλης Γ. Α. & Πότλης Μ. (1852a). Σύνταγμα των θείων και Ιερών Κανόνων (Vol. I).
Αθήνα: Εκ της τυπογραφιάς Γ. Χαρτοφύλακος.
Ράλλης Γ. Α. & Πότλης Μ. (1852b). Σύνταγμα των θείων και Ιερών Κανόνων (Vol. II).
Αθήνα: Εκ της τυπογραφιάς Γ. Χαρτοφύλακος.
Ράλλης Γ. Α. & Πότλης Μ. (1855). Σύνταγμα των θείων και Ιερών Κανόνων (Vol. V).
Αθήνα: Εκ της τυπογραφιάς Γ. Χαρτοφύλακος.
Ταρνανίδης Ι. (2002). Ιστορία της Σερβικής Εκκλησίας. Θεσσαλονίκη: Αδελφών
Κυριακίδη α.ε.
Φειδάς Ι. Β. (1994) Εκκλησιαστική Ιστορία (τόμος II). Αθήνα.
Χρυσάνθου π. Ι. (1715). Συνταγμάτιον, Εν τη κατά το Τεγόβυστον της Ουγγροβλαχίας
αγιότατη Μητρόπολει.
Дурковић-Јакшић Љ. (1991). Митрополија Црногорска никада није била
аутокефална. Београд – Цетиње: Штампарија Српске патријаршије.
Ђукић Д. (2021). Атинска Синтагма из 1855. године и ''аутокефалност''
Православне цркве у Црној Гори. Зборник: Осам векова Српске православне цркве у Црној
Гори. Ниш: Међународни центар за православне студије, Центар за црквене студије.
Јовановић Р. (1981). Црна Гора 1851-1878. Историја српскога народа, т. V1.
Београд: Српска књижевна задруга.
Милаш Н. (1902). Црквено Право. Мостар: Издавачка књижарница Пехара и
Кисића.
Милићевић Ј. (1981). Црна Гора 1797-1851. Историја српскога народа, т. V1.
Београд: Српска књижевна задруга.
Петар I П. (1935). Посланице митрополита црногорског Петра I. Цетиње:
Издање цетињског издавачког друштва.
Радић Р. (2022a). Црквено-политичке прилике на балканском простору (1198-
1205). Зборник: Византијско – Словенска чтенија V. Ниш: Центар за византијско-
словенске студије Универзитета у Нишу, Међународни центар за православне студије,
Центар за црквене студије.
Радић Р. (2022b) Оснивање Епископије дабарске и њена хијерархијска позиција
унутар Српске архиепископије. Зборник: Осам вијекова митрополије Дабробосанске.
Пале: Филозофски факултет Пале, Богословски факултет „Свети Василије Острошки“.
Стаматовић А. (2014). Историја Митрополије црногорско-приморске до 1918
године. Цетиње: Светигора.
Стојановић, Љ. (1902). Стари српски записи и натписи, књига I. Београд:
Државна штампарија Краљевине Србије.
Томановић Л. (2004). Петар II Петровић - Његош као владалац. Нови Сад –
Србиње: Добрица књига.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
a) Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution License that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
b) Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
c) Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access).
